http://www.levurelitteraire.com/0NUMERO4/TEXTES/mariche3.htm
Ahcene Mariche
الجزائر القبائل
Tawennatt
Tawennat deg nettidir
Qlil win itt ittqadaren
Stehzan deg-s la hir
Deg-sur d cligen
Yal wa d acu yettegir
Zdat nsen it zeraan
Ur yell i wid iselken
Seg fassen nsen ayatma
La tizegwa, la isaffen
La idurar la tighezza
La sshari ni wessiaan
La lebher ni nesaa
Yal tighmert d agudu
Di yal tamat ddukhan
Ccbahaur d tegri adt newaau
Dayen iweccem itt wemdan
Am kul mi d yehder unebdu
Yergha umadagh yellan
Izulighen negh merra
S isaffen akk immaren
Ur d yeqqim deg sen kra
Ula d iselman hujren
Ma d idghaghen n sen ass-a
Swakkren assen wwinten
Ssyada zik nhemmel
Yis nedha , naac
Ass-a ur nettamaa fihel
Di tsenart iteddud wulac
Negh ma tellidh d lefhel
Dhmaa kra di tqerrac
Ttjur anda nett qeggil
Aamden fkan tent itmes
Tizzegzewt ghef i nettdhil
Ass-aur d yeqqim ssges
Tter ur t nettektil
Alama syiss nebges
N ssizdig daxel nwexxam
Netteggir zdat tewwurt
Mid id hedrent tiram
Nessenghal achal dtarbut
Atawenat nerna ileghbina-m
Aqcic argaz tamettut
Ggten ghurnegh wafrasen
Ilefdhan ufan d amkan
Nehres tezdeg dayen
Ala axxam itt id issuhen
Tehjeb ghef yemdanen
Wid yessluxuxen zgan
Hemmlegh mùa d ihubb wadhu
Yemmaled kra yellan
Tabucitant mara terfu
Sigeni tessawadh iten
Ad jmaa kra ma yella
Zdat-k tezarwaa iten
Wama lebher mi ara yahwel
Yettxebbil kra yellan
Kulci ad ticebbel
Ad tghiledh d laab is d yehwan
Mi yers ara g d imel
Ad lefaayel ik yerkan
Tizitt yak d yizan
Zgan yidnegh d irfiqen
Tazzaghriwin dayenkan
Ahlil wi yettemaaudjuten
Lfuha di yal amkan
Ldjifat yak d iwekkiwen
Wistehzan di twennat
Deg negh akk i istehza
Ayamdan ma taundet
Dtasraft iyi man negh neghza
Iyaw ad nefress yal tamat
Wad nilit d imenza
Ad nefres zdat tewwurt
Dwanda yakk nettidir
Ad neglu yakk s tmurt
Asif d yal lbir
Agh tizid tmeddurt
Ger tmura ad nifrir.
UR NETTWAFFAR
Ur nettwaffar
Achal aardhegh ad ffregh
Ffregh-ten ssawdhegh
Mebghir kra iaakkir
Ar tayri ur wwidhegh
D ssekran wahmegh
Sserwan-iyi ssmir
Urfan lferh d igheblan
Ula d nutni dayen kan
Ur ufigh ad ten sdergegh
G udem-iw amkan id-ufan
Yecreh negh d wi innughnan
Si mebeid iten-mmallegh
Ssked amek ur aardhegh
Akken ar ten-sdergegh
Yettili wi iten id yemmalen
Abrid-is nnigh dhemnegh
Zigh s wayedh ur aalmegh
S yinna iyi-d-ttbanen
Titt yak temmal iten-id
Tiyita n wul tettbini d
Ad yaaqel ula d ungif
Awal s lkil i tteffi-d
Izen i yal lihala yettawi-d
Ma d udem ur shissif
Stamnegh ur ttwalint wallen
I tthalfigh d wi iffren
Dayen vemeegh ad eeddigh
Zigh ula d ssut daghen
D win id yemmalen
Ayen akk ay tthalfigh
Achal twaaredh a yamdan
Achal deg-k yellan
Tussna ur k-id-tkeffu
Nekni yahwa-agh kan
Nedjaal nehrec dayen kan
A zigh mazal ad d-yennulfu.
SKUD
Skud ur ak-d-yedhri kra
Skud ur k-ixuss wara
Ur qqar seigh lehbab
Skud ur terbihedh ara
Skud ur d-snulfadh kra
Ur iyi-d-ttara ledjwab
Skud am wiyidh tellidh
Yid-sen di lhif teddidh
Ur yelli kra yellan
Skud am nutni tettwalidh
Skud ur d teflalidh
Ur yelli id-yedhran
Skud itri ur t ttwalidh
Tafsut ur tt-tetthibbidh
Ulac-ik xas ma tellidh
Skud iswi ur d-gidh
Ul-ik ur-t-id-llidh
gher wulac ay ternidh
Skud izerfan ur teenidh
Ccghel-ik akken ila i t-tedjidh
Yedhmen umekkan di teclibt
Skud akken ttwalin i tettwalidh
Dayen bghan i tebghidh
Lewqat yidsen aazizit
Ma txeggledh-d yiwwas s kra
Xas ma ur yeswi ara
Assen ay ibda lhif-ik
Ad regglen kra kra
Ad d lhun yissek i merra
Ass-nni ay d ccum-ik
Leibad nni tessnedh
Ur ten-tessinedh tgheltedh
Beddlen wudmawen nnsen
Ur ten-tettaaqaledh
Deg iman-ik ad tesskiddibedh
Ad temzennadent wallen-ik
Ulac acu ur d-beddaen
Ad d-glun s yemxixen
Ur iqebbel laaqel
Tismin lghell ad d-dduklen
S laayub ad k-jeggren
Ad as-qqaren yemxel.
Ahcene mariche
Ili-kem kan d kemm
ili-kem kan d kemm
Ur d-cellaa deg yiwet
Ur nehhu ur ttassem
Ttbel win ibghan yewwet
Tezridh wi am-igan isem
Mi iggul ur yehnet
Yal ta deg jellab-is
Ayla-m zer-–it aaqel-it
Yal ta ay d azar-is
Kemm ayla-m qader-it
Di laali err amekkan-is
Macci wi ddan yewwedh-it
Wi ibghan aaryan yeddu
Negh deg laar yexnunes
Kemm ghef leqder-im cfu
Ur ttadja hedd ad at-yaafes
Magraman ur d yedjdji ajgu
Uffal ur ttamaa deg-s
Akken tellidh i tcebhedh
Ala kemmi wahd-m
Aygher tayedh ad taandedh
Imi kullec-im isseggem
Amen s wayen tkesbedh
Winna ad t aandedh yasem
Ttwali ghur-m i izaden
D wi ixussen i tiyidh
D azal-im ad d-ibanen
Di ccan ad as-tessalidh
Aswir-im ay t-ireghben
Kemm laali-s ur tezridh
Si Muhand u Mhand
Amek ur d yettlal wawal
Ghef win d yedjan awal
Ad yettuseggem d asefru
Tahregt iyi d tettnawal
Tameghrut iyi d tessawal
Labud ad nessefru
Si mohand anwa ur k nessin
Si zzman aqdim
Almi d ldjil n tura
Isefra k zraan mmghin
F yilsawen ttmirin
D timsirin d tisura
D lghidh ik id yesnetqen
Imeslayen ik weznen
Amzun si lqaleb id ffghen
thekku dh d ik iqerhen
ighublan d lemhayen
Di tmetti ik idhurren
Tezgidh themledh
aawin ur t ssinedh
Arfiq ik d asebsi
Tighilt iwumi teffledh
Awal as d fetledh
Asefru k d inigi
I ttxemmimen yemdanen
Tesaidh as imeslayen
mebla ma tnudadh
S ssut ik aalayen
D tidet qerrihen
Iten id smaredh
I illan ad t id inidh
Ur t ttsethidh
Ur tettagadedh
Lahdur ik d aktili
D tammet d ssemm ini
Aavar theggadhed
terzidh leqyud i wawal
tgidh as id mihlal
Di tmetti taqvaylit
Tekksedh ula d cckal
I kra n temsal
Ur nessin tassevhit
Laayuv tfdhehedh t-en id
Aghummu tekksedh asen id
tebghidh ad ten n wali
I laama tbeggnedh ten id
Deg isefra k nufaten id
D lawan ad ten nezwi
Anwa abrid ur tewwidh
D tikli tezgidh
Deg idh negh deg uzal
Anta ff ur dnnidh
F tudrin mi tettaadidh
D asemidh negh d azghal
Si lzayer almi d tunes
D amecwar s teghzi ines
Ughevlkan maci yiwen
Ulac anda ur tettisedh
Ulac ssi ur tenxxessedh
Lhif yekrez as udem
Inig lqella lwali
D wemdan ahraymi
Rzan ak ifadden
D tabburt n lhif I terzidh
Am jeghlal ay tt tettawidh
Taakemt-is zzayen
Deg usqif n ttmana
Fella k lqarn iaada
Tiktak mazal teddunt
Nessawadh ak rrahma
Mkul mi ara
Isefra k deg awal d ddun
Ughalent ak tejmilin
Tisebdadin ayen din
Ula gher lberrani
Tamedyazt ik dtimsirin
I yal tisutwin
Ilevda yissek ad n ili
Wa yura wa yecna
Nefka yak ula dtalgha
Ixus ad d tnetqedh
Ad n nadi ilevda
I deg izen ik yella
S tmeghrut tcebbhedh
D inigi n tallit ik
Yak d timetti yik
I wi bghan ad yefhem
Ad yeqqim usefru ik
Yak d umezruy ik
I wibghan ad ten yellem
Ayen iwumi t caredh
Ar ghures newwedh
A la t nettaici
Awik id yerran ad thezredh
Ayen ughur nessawedh
Lferh ad ak yili
F lweqt ik tizwert tesaidh
Mebaid ay tettwalidh
Timsal amek ara ilint
Nufa tidett id tennidh
D tafat n deg idh
Allen s isefra k I ldint
I yal zzman irgazen
I yal timetti imusnawen
Nekni d kecc ay nesaa
Deg isefra k ayen
At tussna ttqelliben
D agerruj ay d nufa
Abrid id nedjredh nugh it
Nerna neqaad it
Swayen is ilaqen
Yalwa I isen yesfukti t
D zzmam at nektev it
Am ledjnas nnidhen
Nerna nessekles it
Dtugniwin nettwalit
S ttawilat ilaqen
Tudert ik tughal d asaru
Akken ur tfennu
Ad k neweu melmi nebgha
D lmuhal ad ak nettu
Itri k ad yezgu
Yeccaaccaa f tmura
Amadhal ad ak yecfu
Isem ik s ddheb ad ittwaru
Di tutlayin merra.
“Mebla d tiaad”
A tin-iyi-d-yettassen
Mebla ula d ttiaad
A tin iyi-d-yettzuren
Ur fhimegh weraad
A tin iyi-ssefrhen
Azal-im izad
Txeddmedh ccghel-im
Ur d-cliaadh deg-i
Tettawdhedh iswi-m
tter tezridh i nekki
Lawan yakk d rray-im
Werdjn tcawredh-iyi
Xas ma nemwalaf
Ur frizent wallen
Tikwal nettemsaaf
gher wayen i agh-icerken
Xas ma nemxallaf
D win ikem-itebeen
Yiss-m nekk ttêussugh
Xas ur ttifen ifassen
I d-teqqaredh ad tarugh
Xas ur slin imzzughen
D isefra i ten-derrugh
U zgan d ighezfanen
Xas ma beddlegh amkan
Nekk ur m-fkigh tansa
Lawan-im d lawan
Mi ara therrek tassa
Tasraft-iw ad d-tban
Mi tebghidh taghawsa
Ur teseidh yiwen webrid
Ttawin-kem-id irkell–i
Aawin-im d icerrid
Negh d i ezizen fell-i
Tistent xas ur temsid
Din din yekfa kulci
TTaq tawwurt ghelqen
Reglegh ula d lecqayeq
Ur yelli i d-yeqqimen
Ula d tazulight teghleq
D acu i kem-id-yessawdhen
D avu negh d lebraq
Wahmegh amek i d-tettasedh
Alamma kan tewwdhedh-iyi-d
Wala amek tettruhedh
D awhid tettadjadh iyi-d
Ad-kem-djegh ad textiredh
Yiwen wawal ini-yi-d
Ilebda yid-i ad teqqimedh
Negh lehna-w sehder iyi-d
Hemmlegh-kem, kerhegh-kem
Imi zidedh, rzagedh
Hemmlegh-kem, kerhegh-kem
Fessussedh, ézzayedh
Hemmlegh-kem, kerhegh-kem
Akken tsehledh i twaaredh
Hemmlegh-kem, kerhegh -kem
Akken thedqedh , i tqebhedh
“Mebla d tiaad”
A tin-iyi-d-yettassen
Mebla ula d ttiaad
A tin iyi-d-yettzuren
Ur fhimegh weraad
A tin iyi-ssefrhen
Azal-im izad
Txeddmedh ccghel-im
Ur d-cliaadh deg-i
Tettawdhedh iswi-m
tter tezridh i nekki
Lawan yakk d rray-im
Werdjn tcawredh-iyi
Xas ma nemwalaf
Ur frizent wallen
Tikwal nettemsaaf
gher wayen i agh-icerken
Xas ma nemxallaf
D win ikem-itebeen
Yiss-m nekk ttêussugh
Xas ur ttifen ifassen
I d-teqqaredh ad tarugh
Xas ur slin imzzughen
D isefra i ten-derrugh
U zgan d ighezfanen
Xas ma beddlegh amkan
Nekk ur m-fkigh tansa
Lawan-im d lawan
Mi ara therrek tassa
Tasraft-iw ad d-tban
Mi tebghidh taghawsa
Ur teseidh yiwen webrid
Ttawin-kem-id irkell–i
Aawin-im d icerrid
Negh d i ezizen fell-i
Tistent xas ur temsid
Din din yekfa kulci
TTaq tawwurt ghelqen
Reglegh ula d lecqayeq
Ur yelli i d-yeqqimen
Ula d tazulight teghleq
D acu i kem-id-yessawdhen
D avu negh d lebraq
Wahmegh amek i d-tettasedh
Alamma kan tewwdhedh-iyi-d
Wala amek tettruhedh
D awhid tettadjadh iyi-d
Ad-kem-djegh ad textiredh
Yiwen wawal ini-yi-d
Ilebda yid-i ad teqqimedh
Negh lehna-w sehder iyi-d
Hemmlegh-kem, kerhegh-kem
Imi zidedh, rzagedh
Hemmlegh-kem, kerhegh-kem
Fessussedh, ézzayedh
Hemmlegh-kem, kerhegh-kem
Akken tsehledh i twaaredh
Hemmlegh-kem, kerhegh -kem
Akken thedqedh , i tqebhedh
“Lhewj yesnulfa-iyid”
Lhewj yesnulfa-iyi-d
D amekkan iga-iyi-d
Di tudert n wemdan
Achal d udem ifka-iyi-d
Yal talgha igerrez- itt id
Yecfa-yasent-id zzman
Achal s wayes i d-ceghlegh
Ccghel ad t-ssisehlegh
I wina iyi-d-yesnulfan
Achal d lhadja i gezmegh
Lxedhra, asghar sqecregh
Rnu ula d ikesman
Simmal lecghal ttgerrizegh
S yiman-iw ferrhegh
La tettnerni leezza-w
Si tkuzint wellah ar d-ffghegh
Di tdjoukhritt yak ughalegh
Rnan-iyi di ccbaha-w
ghef lêiv ttueellqegh
Lmefruz imedhqan rsegh
Hemmlen iyi medden irkeli
S leezz ay ttwattafegh
D imerkantiyen, slatten ddregh
Lihala-nsen teedjeb-iyi
A tawaghit i d-idhehren
Yir amdan mi-iyi-ssexdem
Ula di yir lecghal
Yiss-i ay ttuwecmen
R nu achal yemmuten
Rran-iyi d yir lfal
Di dqiqa teghli yiss-i
Ghligh-d yak si laali
Ssethagh s yiman-iw
Grigh-d gher lqadhi
Mi ihkem ghef lassi
Mmektagh-d lhemm-iw
Ass-a ihwel lebhar-iw
Mmektagh-d akk tid-iw
D wansi yak i d-aaddagh
Times tbeddel-iyi udem-iw
Tafdhist tefka talgha-iw
S lmilaq leqdhaa kesbegh
I ijujah akk sebregh
I trabuzt mi sellegh
Lxater-iw iswehwih
Gher kra hercawen mesdegh
D lmilaq negh d adghagh
Akken ad iqdhiaagh mlih
I tigi yak i wumi sebregh
D wamek ghur-wen d-wwdhegh
Ay husbegh ma drus
Gher kra d lxir i xedmegh
I wiyadh d ccer i d-udjwegh
Ma ur iyi-taaqilem d lmus